Kurdish
English 
العربية کاریگەری نەخۆشی کۆرۆنا لەسەر کۆمپانیاکانی نێوان سودمەندی و زیانلێکەوتوو
ڤایرۆسی Covide 19 بوەهۆی ئەوەی ئابووری جیهانی بەجدی بخاتە مەترسییەوە، چونکە کۆمپانیا گەورەکان و قەوارە ئابوورییەکان ئیفلاس بوون و ئەوانی تر لە لێواری مایەپووچ بوون
هێڵە ئاسمانییە سەرەکیەکان قوربانی یەکەم بوون لە هەڵپەساردنی گەشتەکان و داخستنی فڕۆکەخانە و سنورەکانی نێوان وڵاتان بۆ هەڵوەشاندنەوەی هەزاران گەشت و هەروەها نەوت کە بە گشتی بەهۆی کەم خواستەوە لە ڕۆشنایی تێکشکانی کەرتە پیشەسازییە گرنگەکان کە پشت بە کۆمپانیا زیانلێکەوتووەکانی تر،
وەک کۆمپانیای گەشتیاری و هۆتێل، بۆنە وەرزشییەکان و ئاهەنگەکان و ڕێستۆرانتەکان ناچاریان کردوون کە چەندین کرێکار دابنێن یان بە شێوەیەکی تیژ کاتژمێری کارکردنیان کەم بکەنەوە، کە ڕەنگە زۆرێکیان ڕزگاریان نەبێت و پێویستە دایبخەن
هەروەها پیشەسازیش بە توندی کاریگەری دەبێت وەک کۆمپانیاکانی وەک (جەنەراڵ مۆتۆرس)و (فۆرد)ڕایانگەیاندووە،ڕاگرتنی بازرگانییەکەی لە ویلایەتە یەکگرتووەکان، کە کاردەکاتە سەر کارمەندەکانی کۆمەڵی ئۆتۆمۆبیل، کارمەندانی بەڕێوەبردن و هەموو کڕیارەکانی بەشەکانی ئۆتۆمبێل، وە بازرگانەکان لەوانەیە پیشتر بازرگانی خۆیان لەدەست بدەن چونکە کڕیارە شاراوەکان مەیلی کڕینیان نابێت و زەرەری کار بەڵام ئایا دیمەنەکە زۆر ڕەشە؟ ئایا هیچ سێکتەرێکی براوە لەو شەڕە دەرنەچووە؟ ئەی سەبارەت بەکەرتی پزیشکی و کۆمپانیاکانی دەرمانسازی کەبەرهەمە پێشگرەکانی وەک مۆز و دەرمانی پیسکەر ئەوەندە گەورە بوون کە لە زۆربەی وڵاتانی جیهان کەمی بازاڕ هەیە؟لێرەدا ئەو وەڵامە دێت کە بەرهەمهێنەرانی دەرمانسازی و ڤاکسین لە هەڵکشانێکی کێویدان، پشکەکانیان بە سادەیی بەرزبۆتەوە چونکە ئەوان کوتانێکی نوێ یان کارکردنیان لەسەر چارەسەرەکان ڕاگەیاندووە کە دەتوانێت ڤایرۆسەکە لەناوببات، چونکە قازانجی بەرچاوی گەڕاندەوە بۆ خاوەنەکانی
هەروەها کۆمپانیاکانی پەیوەندی تەلەفۆنی و خزمەتگوزاری تەلەفزیۆنی ئۆنلاین، ئەو شوێنەی کە چاک بوونەوە وەک پەناگەیەکی سەلامەت بۆ پەیوەندی دوای سەپاندنی بۆشایی کۆمەڵایەتی، ژمارەی بەکارهێنەرانی پلاتفۆرمی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانی فەیسبووک بە ڕێژەی 15٪ بەرز دەبێتەوە،کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری ڤیدیۆی ئۆنلاین، وەک نێتفلیکس، قازانجی بێوێنەیان کردووە وەک ملیۆنەها کەس بۆ خۆشکردن و خۆشکردنی خۆیان لەکاتی جیاکردنەوەدا، لەگەڵ بەشداریکەرانی نێتفلیکس بە شێوەیەکی بەرچاو بازدان بە ڕێژەی 47٪ لە هەمان ماوەدا و ئەم بوومە لە کەرتی سەرگەرمی ماڵ کۆمپانیاکانی ئەمریکا گەورەترین دەستکەوتیان دووبارە کردەوە، لەگەڵ فرۆشتنەکانی ئەمازۆن لە 40٪ لە سێ مانگدا
لە کاتێکدا ئەپڵ بە شێوەیەکی بەرچاو فرۆشتنی ئایفۆن و ئامێرەکانی تری زیاد کردووە، ئەندامی کۆنگرێسی دیموکراتی دەیڤد سیسیلین گوتی: “پێدەچێت ئەم کۆمپانیایانە لە جاران بەهێزتر و بەهێزتر بن” زەبەلاحێکی تری سەرگەرمی بە ناوی دیزنی کە یەک شتی بردەوە و یەکێکی تریان لە دەست دا لە کاتی هەڵگیرساندنەکەدا دوای داخستنی گشتی پارکەکانی داخست و بووە هۆی ئەوەی دیزنی بەلایەنی کەم 1.4 بلیۆن دۆلار لە دەست بدات بەڵام لە هەمان کاتدا داواکاری بۆ بەردەوامبوونی فیلم و زنجیرە خزمەتگوزارییەکانی سەرهێڵ
جێگای ئاماژەیە، سەرەڕای ئەو سێکتەرانەی کە قازانج و ئەنجامی ئەرێنیان بەدەست هێناوە ئەوان قایل نین بە گەورەیی زیان و زیان بە ئابووری جیهانی بە گشتی وەک ڕادەی زیانەکانی ئابووری جیهان لەوانەیە بێ وێنەی بێت. لە کەرتە ئابوورییەکانی چیندا، لە هەموو سێکتەرەکانی ئابووری جیهانیدا لەرزین هەیە.
هەروەها پیشەسازیش بە توندی کاریگەری دەبێت وەک کۆمپانیاکانی وەک (جەنەراڵ مۆتۆرس)و (فۆرد)ڕایانگەیاندووە،ڕاگرتنی بازرگانییەکەی لە ویلایەتە یەکگرتووەکان، کە کاردەکاتە سەر کارمەندەکانی کۆمەڵی ئۆتۆمۆبیل، کارمەندانی بەڕێوەبردن و هەموو کڕیارەکانی بەشەکانی ئۆتۆمبێل، وە بازرگانەکان لەوانەیە پیشتر بازرگانی خۆیان لەدەست بدەن چونکە کڕیارە شاراوەکان مەیلی کڕینیان نابێت و زەرەری کار بەڵام ئایا دیمەنەکە زۆر ڕەشە؟ ئایا هیچ سێکتەرێکی براوە لەو شەڕە دەرنەچووە؟ ئەی سەبارەت بەکەرتی پزیشکی و کۆمپانیاکانی دەرمانسازی کەبەرهەمە پێشگرەکانی وەک مۆز و دەرمانی پیسکەر ئەوەندە گەورە بوون کە لە زۆربەی وڵاتانی جیهان کەمی بازاڕ هەیە؟لێرەدا ئەو وەڵامە دێت کە بەرهەمهێنەرانی دەرمانسازی و ڤاکسین لە هەڵکشانێکی کێویدان، پشکەکانیان بە سادەیی بەرزبۆتەوە چونکە ئەوان کوتانێکی نوێ یان کارکردنیان لەسەر چارەسەرەکان ڕاگەیاندووە کە دەتوانێت ڤایرۆسەکە لەناوببات، چونکە قازانجی بەرچاوی گەڕاندەوە بۆ خاوەنەکانی
هەروەها کۆمپانیاکانی پەیوەندی تەلەفۆنی و خزمەتگوزاری تەلەفزیۆنی ئۆنلاین، ئەو شوێنەی کە چاک بوونەوە وەک پەناگەیەکی سەلامەت بۆ پەیوەندی دوای سەپاندنی بۆشایی کۆمەڵایەتی، ژمارەی بەکارهێنەرانی پلاتفۆرمی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانی فەیسبووک بە ڕێژەی 15٪ بەرز دەبێتەوە،کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری ڤیدیۆی ئۆنلاین، وەک نێتفلیکس، قازانجی بێوێنەیان کردووە وەک ملیۆنەها کەس بۆ خۆشکردن و خۆشکردنی خۆیان لەکاتی جیاکردنەوەدا، لەگەڵ بەشداریکەرانی نێتفلیکس بە شێوەیەکی بەرچاو بازدان بە ڕێژەی 47٪ لە هەمان ماوەدا و ئەم بوومە لە کەرتی سەرگەرمی ماڵ کۆمپانیاکانی ئەمریکا گەورەترین دەستکەوتیان دووبارە کردەوە، لەگەڵ فرۆشتنەکانی ئەمازۆن لە 40٪ لە سێ مانگدا
لە کاتێکدا ئەپڵ بە شێوەیەکی بەرچاو فرۆشتنی ئایفۆن و ئامێرەکانی تری زیاد کردووە، ئەندامی کۆنگرێسی دیموکراتی دەیڤد سیسیلین گوتی: “پێدەچێت ئەم کۆمپانیایانە لە جاران بەهێزتر و بەهێزتر بن” زەبەلاحێکی تری سەرگەرمی بە ناوی دیزنی کە یەک شتی بردەوە و یەکێکی تریان لە دەست دا لە کاتی هەڵگیرساندنەکەدا دوای داخستنی گشتی پارکەکانی داخست و بووە هۆی ئەوەی دیزنی بەلایەنی کەم 1.4 بلیۆن دۆلار لە دەست بدات بەڵام لە هەمان کاتدا داواکاری بۆ بەردەوامبوونی فیلم و زنجیرە خزمەتگوزارییەکانی سەرهێڵ
جێگای ئاماژەیە، سەرەڕای ئەو سێکتەرانەی کە قازانج و ئەنجامی ئەرێنیان بەدەست هێناوە ئەوان قایل نین بە گەورەیی زیان و زیان بە ئابووری جیهانی بە گشتی وەک ڕادەی زیانەکانی ئابووری جیهان لەوانەیە بێ وێنەی بێت. لە کەرتە ئابوورییەکانی چیندا، لە هەموو سێکتەرەکانی ئابووری جیهانیدا لەرزین هەیە.
